Op 20 mei 2023 start de tweede tentoonstelling Vondsten Strijdtoneel Friese Waterlinie, in De Kijkzaal in Wolvega. Een buitengewone kans om de vondsten van verblijf en strijd van soldaten aan de Friese Waterlinie rond 1672 en 1673 samen bijeengebracht te bekijken. Van de volgende verdedigingswerken van de Friese Waterlinie zijn vondsten te zien: de Blessebrugschans, de Bekhofschans, de Breebergschans, Zwartendijksterschans. Maar echt uniek voor de tentoonstelling in mei-juni 2023 in Wolvega is dat er nog extra vondsten in bruikleen worden gegeven van de militaire post Kontermans aan De Lende. Die laatstgenoemde vondsten zijn vrijgekomen bij archeologische opgravingen daar in 2021 in het kader van de Landinrichting Beekdal Lende. Ook scholen gaan de tentoonstelling bezoeken.
Diverse vondsten
De tentoonstelling is te bezoeken op openingstijden van De Kijkzaal in de bibliotheek van 20 mei tot en met 16 juni 2023. Op donderdagen, vrijdagen en zaterdagen is op de middag begeleiding aanwezig. Omdat de vondsten van Kontermans zijn toegevoegd aan de tentoonstelling, is op 10 juni een extra lezing in het programma ingelast over alle vondsten bij Kontermans. Archeoloog André Pleszynski van bureau MUG verzorgt dan om 10.30 uur de inleiding voor bezoekers in De Kijkzaal/ bibliotheek Wolvega. De tentoonstelling Vondsten Strijdtoneel Friese Waterlinie in Wolvega is onderdeel van het Programma Herdenking Rampjaar Friese Waterlinie 2022-2023 in de Stellingwerven. Dat programma kent naast de tentoonstelling Vondsten ook een lezingenreeks tot en met 26 augustus 2023, educatie en lesbrieven voor het primair onderwijs met onder meer de Histotolk als ‘Frans van de Bekhofschans’ en bezoek aan een schans, een Schansen-dag-tour met verteller mee per touringcar op 3 juni, een dag-fietstocht met gids ‘Schansen met Verhaal’ op 29 juli en op 1 juli de Rampzalige Markt ‘Schansen en Schranzen’ in Oldeberkoop. Hierin wordt samengewerkt met onder andere Historie Heerenveen en Vereniging Historie Weststellingwerf. Zie voor meer informatie op de website www.friesewaterlinie.nl. In de tentoonstelling Vondsten Strijdtoneel Friese Waterlinie zijn de bruiklenen van: Willem van der Ploeg, provincie Fryslân via Ingenieursbureau MUG, het Noordelijk Archeologische Depot te Nuis en het Dorpsarchief Oldeberkoop.
Achtergrondinformatie
In het Rampjaar 1672 werd ons land overvallen door de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV, door de Engelse vloot en door de twee Duitse vorst-bischoppen van Münster en van Keulen. Op zee en op het land verloor Nederland steeds meer terrein. De bevolking raakte in grote paniek, 100.000 Franse troepen stonden in korte tijd al in Utrecht; er ontstond een vluchtelingenstroom en de gebroeders De Witt werden gruwelijk vermoord. Het volk was redeloos, de regering radeloos en het land leek reddeloos. In een jaar tijd echter keerden de kansen. Om de vijand de pas af te snijden liet de jonge stadhouder Prins Willem III de dijken doorsteken: de Oude Hollandse Waterlinie ontstond. De Fransen waren verrast: het water bleek te diep voor hun karren en paarden en te ondiep voor hun boten. Door deze muur van water kwam het 100.000 man sterke Franse leger tot stilstand.
De Republiek was gered….
Voor het Noorden was het Bommen Berend, Bernhard von Galen, de bisschop van Münster, die in 1672 Groningen vooral, maar ook het zuiden van Fryslân teisterde. En ook met water werd in het Noorden de strijd beslist. Nadat hij 27 augustus 1672 Groningen met stille trom verliet, viel BOMMEN BEREND eind augustus 1673 nog de Friese Waterlinie op 3 plaatsen tegelijkertijd aan. Zijn aanval op Friesland mislukte op het nippertje, dankzij het water van de Friese Waterlinie, de Noordwester storm en veel modder. Daarin liepen de troepen van Münster en Keulen vast: in de Stellingwerfse modder werd uiteindelijk in het najaar hun opmars gestuit.
Het Rampjaar was een waterscheiding in onze geschiedenis, met belangrijke en tot de dag van vandaag niet te missen lessen voor jong en oud. Over nationale vrijheid en wat die kost en brengt. Vrijheid die bevochten werd mét het water en óp het water. Over het belang van samenwerking. Over vrijheid van denken, zowel politiek als godsdienstig
Organisatie
Werkgroep Friese Waterlinie, via Stichting De Grijpvogel, organiseert 2023 de 2e tentoonstelling Vondsten Strijdtoneel samen met Vereniging Historie Weststellingwerf en De Kijkzaal. De Werkgroep Friese Waterlinie bestaat uit: Karst Berkenbosch, Hans Salverda, Lenus van der Broek, Pieter de Jong en Nicolette Hartong. Aangevuld voor de onderdelen tentoonstelling en educatie met Sjoerd Hoogenkamp, Lieuwe Tiesinga en Thijs van Buuren en Willem Veurman. Voor het hele programma in 2023 zie: www.friesewaterlinie.nl
(Foto: Lenus van der Broek)