Een vertellegien uut et verleuren dorp, de Middelburen…

Mysteries heuren bi’j de Stellingwarven en haost alle dörpen kennen wel een peer. Zo gaot nog de hieltied et verhael rond van mooie Klaosien, wat een stillegies mar och zoe’n mooie maegd in de bluui van heur leven.

Et is de tied van vlak veur et aende van de boererippebliek Stellinckswarf, zo rond et jaor 1500. In de tied as de manluden van de Middelburen d’r vaeks maondenlaank op uut trokken om bi’j de winterdag vanargens wark te vienen in de grotere plakken d’r ommetoe, as et Wolvengae en et Oosterwoold. Een pertret van de mooie Klaosien hewwe jammergenoeg niet vienen kund, want as iens in ’t jaor de streekschilder langeskwam om zien staosiepertretten te maeken van de rieke boeren en van bi’jglieks de krek trouwde stellegies of de ni’je doomnee dan verstopte Klaosien heur gewoonlik. En ja, wie him niet uutschilderen lat vragt om een dieze van geheimzinnighied, ja, doe ok al.

Haost alle vri’jdags maekte mooie Klaosien lange kuiers deur de bossies en zwurf ze over de laanderi’jen bi’j de Lende langes. De Lende, een waeterlopien dat daore argens an ’t aende van een gewoon slotien ontspringt. Urenlange kon ze wegblieven en aj’ heur dan es vreugen wat ze daor dan de hieltied dee, dan lachte ze wat stiekempies veur heur uut.

Mar op ’n keer hullen heur kuiers op vri’jdags zomar opiens op. Waoromme toch, zoj’ zeggen? Gieniene in ’t dörp die et wus. Mooie Klaosien zag d’r in et gezichte dan wel wat aemelties uut mar heur gewicht nam mit et lengen van de daegen toe. D’r gongen dan ok hoe langer hoe meer kletspraoties deur de Middelburen. En as zo vaeke zit d’r vaeks wel een keern van waorhied in kletspraoties. En ja heur, een maond of wat naotied bevul mooie Klaosien, midden in de zoemer op een hiete dag in et laeste van juli, van een mooie dochter, wiels iederiene drok doende was mit et binnenhaelen van et huj, de bieten en de eerpels. Et was een zwaore bevalling diej’ al van verens heuren konnen.

Et was een schaande veur heur oolden, dat was et, heur ienigste dochter. En gienertied was d’r een naeme nuumd, een meugelike naeme van de vader van et kiend. En mooie Klaosien bleef heur mar stilleholen. De zorg veur et kiend vul heur zwaor. Dat koj’ zo wel vernemen en de hieltied vaeker ontleup Klaosien iederiene in et dörp. Nao een maond of wat, begon ze opiens weer mit heur ommestrunen deur de laanderi’jen en deur de bossies. Ze leut heur dochter, die ze Lammegien, naor heur moeke, nuumd hadde, zo lange bi’j heur oolden die heur vergees op aandere gedaachten perbeerden te brengen. Mar niks hulp. As deur een geest bezeten gong mooie Klaosien alle vri’jdags et dörp weer uut.

De vraoge wie de vader van et kiend was, leut gieniene los, vanzels. Lichtkaans iene uut iene van de omliggende dörpen, Makkinge, et lege Duursewoold, Elsesloo, Van ’t Ronde, Twiezelte, et Ni’je van Berkoop, ja wissezeker! Die mannen daore koj’ toch al niet vertrouwen. Of misschien toch iene uut et eigen dörp, de Middelburen. Iedere man, jong en oold, wodde onder een vergrootglas legd. Hiel percies wodde deur de oolde vri’jsters van et dörp, bi’j de wasplaetse an de Venne, bi’jhullen op wat tieden en wanneer wie van de manluden d’r vri’jdags niet was en waoromme niet.

Mar doe, op een mistige vri’jdagmorgen in ’t eerst van november, wiels de dieze nog stiems over et laand lag, vertrok mooie Klaosien veur ’t laest naor de bos en is gienertied weeromme kommen…

Doe nao et twielochten de duusterte vul en et dudelik wodde dat d’r wat slims gebeurd wezen mos, wodde uut et dörp weg een zuuktocht opzet. Een stel manluden mit stallanteerns en een peer honnen veurop. Daegenlange wodde d’r in de bossen en de sloden rond de laanderi’jen en de bossies van de Middelburen zocht mar d’r wodde hielendal niks vunnen. Nao een week of drieje gaf iederiene de hope op. De oolden van Klaosien trokken heur wat terogge uut et dörp en zorgden goed veur de kleine Lammegien, et ienigste wat heur now nog an heur dochter heugde.

De tied verstreek en de oorlog tussen de Drentsen en de Friezers breuk uut, om de boererippebliek Stellinckswarf. Een tied mit een protte zorgen om et eigen bestaon. Et verhael van mooie Klaosien en heur kiend raekte wat uut de glorie, naor et leek. Mar niet veur kleine Lammegien die opgruuide en de hieltied meer op heur moeke begon te lieken.

Et zal toch niet weer zo kommen, dochten de grootoolden. Ze dusten dan ok haost niet mit Lammegien over heur moeke te praoten en heur te vertellen wat d’r mit heur moeke gebeurd was. Mar veur Lammegin pakte dat averechs uut. Des te minder d’r over heur moeke praot wodde, des te meer wol ze d’r van weten. En as een puzzel paste Lammegien et verhael, stokkien bi’j stokkien in heur gedaachten. Et gefluuster in et dörp en de fladden van hiere en van daore paste ze tot ien gehiel. De Lende, de revier, de bossies en de sloden, daor vanargens mos heur moeke verleuren raekt wezen.

As gieniene et vernam begon ze, krek as heur moeke an de kuiers naor de Lende. Eerst alliend mar as ze de schaopen buten et dörp an ’t huden was, mar daornao al haost alle daegen.

Op een dag leup ze koorsig deur de bos, daelde of op et trekpad langs et waeter, mit beneden heur de revier. Op zuuk naor… ja, waor zocht ze eins omme. Heur moeke? Ze wus et niet. Urenlange leup ze te dwaelen tot et twielochten heur overvul. Ze luusterde naor de geluden van de wiend deur de bomen. Een spel van klaanken dat, dan weer leek op et goelen van een vrouw en dan weer leek et op et hoge roepen van een naeme. En daor beneden heur, de geluden van de revier, de stroomversnellings en de dri’jkolkies. Opiens bleef ze liekwels stokstief staon. Heur ogen groot van veralderaosie. Ze was niet echt bange mar wel wat uut et veld sleugen doe ze een vrouwefeguur zag. Daore tussen de bomen, bi’j et waeter. Een schimme, zo leut et him anzien, een schimme die licht as een veertien op ‘e wiend beweug mit een verstilde uutdrokking op heur gezichte.

Lammegien kwam naoderan en steuk heur haand uut…, longerend naor een anraeking mit heur moeke. Want dat et heur moeke was, daor was ze wisse van, ze hoefde mar in de spiegel te kieken om de geliekenis te zien. Et was stille om heur henne wodden, gevuultes smulten saemen, in de ban raekt deur de veralderaosie en weerkenning van verlaotenhied en verdriet.

Onderwiels was de aovond valen en in ’t dörp raekte et volk haost wat in paniek. Zol de geschiedenis him weerhaelen? Nao lange zuken, bi’j opkomst van de zunne, vunnen ze Lammegien, krek daore waor et waeter as een spiegel verstild hoolderd hullen hadde.

Mit een wonderlike glimk rond heur mond dri’jde ze heur omme in et waeter en keek naor heur dörpsbewoners die in een kringe om heur henne stonnen. Ze fluusterde … “Ja, ik bin et, Lammegien van Klaosien.”

Nog de hieltied praoten de Stellingwarvers op wat ’n stiekeme toon, over de geheimzinnige kraachten, daore, bi’j de sloden en in de bossies bi’j et verleuren dörp, de Middelburen.

© Piet/er Bult (www.pbinfr.eu)

 

Graeg vernemen we jow reaksie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.